Oorzaken chronische nierfunctiestoornissen

De onderverdeling in de categorieën pre-renaal, renaal en post-renaal zijn hetzelfde als bij de acute nierfunctiestoornissen. Echter is de oorzaak bij chronische nierfunctiestoornissen vaak al langer aanwezig en is de achteruitgang minder snel. Daarbij is er vaak sprake van een combinatie van pre-renale en renale oorzaken, die de achteruitgang in nierfunctie veroorzaken.

Veelvoorkomende ziektebeelden die leiden tot chronische nierinsufficiëntie zijn diabetes mellitus en hypertensie (hoge bloeddruk). Door deze ziektes raken de kleine vaatjes en de filtersystemen in de nieren beschadigd en werken niet meer goed. Nierschade als gevolg van diabetes treedt op bij 25-40% van de patiënten met type 1 of type 2 diabetes binnen 20-25 jaar nadat de diagnose diabetes is gesteld.

Slagaderverkalking (atherosclerose).

Slagaderverkalking betekent dat de slagaders nauwer en stugger worden: ze slibben langzaam dicht. De nieren reageren hierop door de bloeddruk te laten stijgen, zodat het bloed weer sneller kan doorstromen. Bij een ernstige vernauwing in de nierslagaders wordt er minder bloed naar de nieren aangevoerd. Beide situaties leiden tot nierschade.

Nierfilteronsteking

Nierfilteronsteking, hierbij raken de nierfilters beschadigd. De ontsteking kan het gevolg zijn van een ontsteking elders in het lichaam. Maar het kan ook ontstaan door een ziekte in de nieren zelf.

Ook zijn er progressieve ziektes van de nieren, die zorgen voor schade aan de nier. Sommige nierziekten zijn erfelijk, zoals cystenieren en de ziekte van Alport. De aanwezigheid van een nierziekte in de familie geeft een verhoogd risico op het ontwikkelen van chronische nierschade. De meeste erfelijke nierziekten zijn zeldzaam.

Afbeelding: Cystenieren

Nierstenen

Nierstenen kunnen ook zorgen voor chronische schade aan de nieren. Meestal zijn ze niet schadelijk en kunnen ze uitgeplast worden. Maar als ze vast komen te zitten, zorgen ze voor een verstopping, omdat de urine er niet meer langs kan lopen. De urine hoopt zich dan op in de nier.

Afbeelding: nierstenen

Pas op met pijnstillers

Bepaalde pijnstillers (NSAID’s zoals diclofenac en ibuprofen) kunnen bij langdurig gebruik chronische nierschade veroorzaken. Daarnaast kunnen ook bepaalde antibiotica schadelijke effecten hebben op de nieren.

Bij 10 tot 20% van de mensen met chronische nierschade vindt de specialist helemaal geen oorzaak. Naast directe oorzaken voor acute of chronische nierinsufficiëntie zijn er ook een aantal risicofactoren die de kans op nierschade vergroten. Deze risicofactoren hebben te maken met leefstijl. Met name roken, te veel zout eten, overgewicht en te weinig beweging geven een hogere kans op nierschade.

Referenties

• Abrahams, A., Eck van der sluisj, A., Haasdijk, L., Timmerman, S., & Vonk, S. (2021, juni 17). Peritoneale dialyse. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/print/16-peritoneale-dialyse
• Abrahams, A., van Eck van der Sluijs, A., Oudman, I., & Vonk, S. (2021, juni 16). Wat is dialyse? Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/154-dialyse-behandeling-bij-nierfalen/197-wat-is-dialyse
• Bastiaansen, C., Jochems, A., Jungen, I., & Tervoort, M. (2007). Anatomie en Fysiologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Bemelman, F., Berger, S., van den Bosch, G., & Mol, L. (2018, mei 22). Niertransplantatie. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/8-niertransplantatie
• Bos, W., Douma, C., & van der Weerd, N. (2021, april 13). Welke behandeling krijgt u bij nierfalen. Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/6-behandeling-bij-chronische-nierschade-en-nierfalen/164-behandeling-bij-nierfalen/3026-welke-behandeling-krijgt-u-bij-nierfalen
• de Bruin – Heil, H., ter Horst – Kerkhof, E., Boldewijn, H., & Koopman, M. (2018). Leerboek dialyseverpleegkundige. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• De Grauw, W., De Leest, K., Schenk, P., Scherpbier-De Haan, N., Tjin-A-Ton, J., Tuut, M., & Van Balen, J. (2018, april). Chronische nierschade. Opgehaald van Nederlands huisartsen genootschap (NHG): https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/chronische-nierschade#volledige-tekst-aanvullend-onderzoek
• De Grauw, W., De Leest, K., Schenk, P., Scherpbier-De Haan, N., Tjin-A-Ton, J., Tuut, M., & Van Balen, J. (2018, april). Chronische nierschade. Opgehaald van Nederlands Huisartsen Genootschap: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/chronische-nierschade
• Gregoire, L., van Straaten – Huygen, A., & Trompert, R. (2011). Anatomie en fysiologie van de mens. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
• Klok, P., Klok-Donker, H., & Eelink-Klok, C. (2004). Klein geneeskundig woordenboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Leenders, R., Oudman, I., & Rotmans, J. (2021, juni 23). Hemodialyse. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/print/17-hemodialyse
• Nederlands internisten vereniging. (2017, mei 9). Acute nierinsufficientie. Opgehaald van Het acute boekje: https://www.hetacuteboekje.nl/hoofdstuk/nefrologie/acute_nierinsufficientie.html
• nieren.nl. (2018). Behandeling bij chronische nierschade en nierfalen. Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/6-behandeling-bij-chronische-nierschade-en-nierfalen/202-behandeling-bij-chronische-nierschade
• Nieren.nl. (2018, maart 26). Echo en scan. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/86-diagnose-onderzoek-bij-chronische-nierschade/69-echo-en-scan
• Nieren.nl. (2018). Symptomen van chronische nierschade. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/24-symptomen-van-chronische-nierschade
• Nieren.nl. (2019, oktober 18). Hoe werken uw nieren. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/1-als-uw-nieren-niet-goed-meer-werken/5-hoe-werken-uw-nieren
• Nieren.nl. (2020, november 6). Nierbiopsie. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/25-onderzoek-en-diagnose-bij-chronische-nierschade/86-diagnose-onderzoek-bij-chronische-nierschade/70-nierbiopsie
• Nierstichting. (sd). Dialyse. Opgehaald van Nierstichting: https://nierstichting.nl/leven-met-een-nierziekte/dialyse/
• Nierstichting. (sd). Niertransplantatie. Opgehaald van Nierstichting: https://nierstichting.nl/leven-met-een-nierziekte/niertransplantatie/
• Thuisarts. (2021, april 1). Ik heb nierschade. Opgehaald van Thuisarts.nl: https://www.thuisarts.nl/nierschade/ik-heb-nierschade