Wondzorg

Wondzorg is een belangrijk onderdeel van de verpleegtechnische handelingen. Het vereist actuele kennis, nauwkeurigheid en een scherp observatievermogen. Goede wondzorg bevordert het herstel, voorkomt complicaties zoals infecties of necrose, en draagt bij aan het comfort van de cliënt.

Wondzorg omvat het beoordelen, reinigen, verzorgen en verbinden van wonden. Het doel is om de wondgenezing te bevorderen, complicaties te voorkomen en de cliënt zo min mogelijk hinder te laten ervaren van de wond. Hierbij wordt rekening gehouden met het type wond, de oorzaak, de conditie van de cliënt en de genezingsfase.

Je hebt verschillende soorten wonden, die elk om een eigen benadering vragen:

Scherpe wonden

• Ontstaan door een scherp voorwerp zoals een mes of glas.
• Voorbeelden: snijwonden, schaafwonden, steekwonden.
• Meestal schoon, goed doorbloed en snel te genezen bij goede verzorging.

Chirurgische wonden

• Gepland en steriel aangebracht tijdens een operatie.
• Worden meestal gesloten met hechtingen, nietjes of lijm.
• Bij goede genezing sluiten ze binnen 7-10 dagen.

Chronische wonden

Wonden die na vier tot zes weken nog niet (voldoende) genezen zijn. Voorbeelden:

• Decubitus (doorligwonden): ontstaan door langdurige druk op de huid.
• Ulcus cruris (open been): vaak veroorzaakt door veneuze of arteriële insufficiëntie.
• Diabetische voetwonden: ontstaan door slecht genezende wondjes bij mensen met diabetes.

Geïnfecteerde wonden

• Wonden met duidelijke tekenen van infectie: roodheid, zwelling, warmte, pus, geur en pijn.
• Behandeling bestaat uit wondreiniging, eventueel afname van een kweek, en het starten van lokale of systemische therapie (bijvoorbeeld antibiotica).

Brandwonden

• Ontstaan door hitte, chemische stoffen of elektriciteit.
• Kunnen oppervlakkig, gedeeltelijk of volledig zijn.
• Behandeling vereist nauwkeurige beoordeling van de diepte en grootte.

Vochtletsel en smetten (intertrigo)

• Ontstaan door langdurige inwerking van vocht (urine, ontlasting, transpiratie).
• Vooral in huidplooien zoals liezen, onder de borsten of buikplooi.
• Preventie en snelle behandeling zijn belangrijk om infectie en huidbeschadiging te voorkomen.

Bij wondzorg observeer je nauwkeurig:

• De grootte en diepte van de wond
• De kleur van het wondbed (rood, geel, zwart)
• De hoeveelheid en aard van het exsudaat (wondvocht)
• De geur van de wond
• De conditie van de omliggende huid
• De pijnbeleving van de cliënt

Op basis van deze observaties kies je het juiste verbandmateriaal en bepaal je of verdere actie nodig is (bijvoorbeeld consult wondverpleegkundige).

De basisstappen van wondzorg zijn:

1. Reinigen van de wond met NaCl 0,9% of lauwwarm kraanwater (afhankelijk van protocol)
2. Verwijderen van fibrine of necrotisch weefsel (indien bevoegd of door specialist)
3. Toepassen van het juiste verbandmateriaal, zoals:
   • Hydrocolloïden (bij oppervlakkige, droge wonden)
   • Schuimverbanden (bij wonden met veel exsudaat)
   • Alginaten (bij diepe, vochtige wonden)
   • Honingverbanden (bij beginnende infectie)
   • Siliconeverbanden (voor kwetsbare huid)
4. Beschermen van de omliggende huid

5. Observeren en rapporteren van wondontwikkeling

Goede wondzorg doe je samen. In complexe situaties werk je samen met een:

• Wondverpleegkundige
• Verpleegkundig specialist
• Huisarts of dermatoloog

Scholing en herhaling zijn belangrijk. Wondzorg verandert snel en vraagt om actuele kennis van materialen, technieken en richtlijnen. Interesse over alle nieuwtjes, in en outs over wondzorg? Schrijf je dan in voor een fysieke cursus!

In onze blogs lees je verdiepende informatie over specifieke onderwerpen:

• Poedersuiker in de zorg: een verrassend hulpmiddel bij medische handelingen

• Smetten voorkomen en behandelen tijdens warme zomerdagen

• Skin Tear