Symptomen en klachten

Klachten

Door nierschade en nierfunctiestoornissen kunnen er verschillende klachten ontstaan. Deze klachten ontstaan meestal pas als een groot deel van het nierweefsel beschadigd is. Dit maakt dat nierschade een sluipende ziekte is. De schade wordt vaak pas ontdekt als de nieren nog maar voor 30% werken. Hoe eerder de nierschade ontdekt wordt, hoe beter. Er kan dan gelijk een behandeling gestart worden om te proberen de nierfunctie te verbeteren, behouden of achteruitgang te remmen. Soms wordt de nierschade per toeval eerder ontdekt. De nierfunctiestoornissen zijn namelijk al wel eerder zichtbaar in het bloed en de urine. Er is dan sprake van ophoping van eiwitten en afvalstoffen. Deze ophoping is al te meten in het bloed en urine als er nog geen symptomen merkbaar zijn. Het kan zijn dat er laboratoriumonderzoek gedaan wordt om een andere medische reden waarbij deze eiwitten en afvalstoffen meegenomen worden en verhoogd blijken te zijn. Als er sprake is van diabetes, hoge bloeddruk, overgewicht en/of aderverkalking, zal de huisarts regelmatig de nierfunctie willen controleren.

Er kunnen al wel eerder klachten optreden, maar die worden dan niet als symptomen van nierschade herkend. Vermoeidheid, concentratieproblemen en verminderde conditie zijn klachten die passen bij een verminderde nierfunctie. Deze klachten kunnen ook ontstaan door andere oorzaken. Hierdoor blijft vaak lang onduidelijk waar de klachten vandaan komen. Pas achteraf blijkt dat ze met de nierschade te maken hadden.Als de nierfunctie verder verslechterd, komen er meerdere symptomen en klachten aan het licht. De symptomen kunnen erg wisselen per persoon, ook de mate waarin iemand er last van heeft is wisselend.Door het ophopen van afvalstoffen in het bloed ontstaan er verschillende klachten:

• Jeuk
• Droge, schilferige huid
• Vermoeidheid
• Misselijkheid
• Spierkrampen, met name in de benen

Hoe verder de nierschade gevorderd is, hoe meer klachten er kunnen ontstaan.

Gevolgen

Naast de genoemde klachten in het vorige hoofdstuk, raken er ook andere systemen in het lichaam verstoord door de verminderde werking van de nieren. De verstoring van de verschillende systemen versterken elkaar, waardoor er een soort neerwaartse spiraal ontstaat als er niet op tijd een behandeling in wordt gezet. Hieronder nemen wij de belangrijkste aandachtspunten met je door.

Bloedarmoede

De nieren stimuleren de aanmaak van rode bloedcellen. Er kan bloedarmoede (anemie) ontstaan, door een tekort aan rode bloedcellen. Hierdoor wordt het transporteren van zuurstof door het lichaam lastiger. Het lichaam heeft voldoende zuurstof toevoer nodig om goed te kunnen functioneren. De klachten die passen bij bloedarmoede zijn; vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid, hoge hartslag en een bleek gelaat.

Ophoping van vocht

Als de nierfilters niet meer goed werken, raakt het lichaam via de urine eiwitten kwijt. Deze eiwitten moeten eigenlijk in de bloedbaan blijven. Hoe meer eiwitten er in de urine zitten, hoe slechter de nierfilters werken. Als er veel eiwitten via de urine verloren gaan, raakt de zout- en waterbalans in de bloedbaan verstoord. Hierdoor halen de nieren te weinig vocht uit de circulatie. Het vocht hoopt zich dan elders in het lichaam op, met name in de benen, enkels en geslachtsdelen. Maar ook in de buik en het gezicht kunnen zwellingen zichtbaar worden . Ook ontstaat er een hoger risico op trombose en hart- en vaatziekten.

Hoge bloeddruk

Een hoge bloeddruk kan een oorzaak zijn van nierschade, maar ook een gevolg. De nieren helpen mee met het reguleren van de bloeddruk. Bij nierschade lukt dit niet goed meer. De nieren geven te veel van het hormoon renine af, daardoor stijgt de bloeddruk. Door de nierschade blijven er ook te veel zouten in het bloed achter, waardoor er ook te veel vocht in de circulatie blijft. Ook daardoor gaat de bloeddruk omhoog. Nierfalen en een hoge bloeddruk verergeren elkaar dus.

Grote kans op verkalking

Door de hoge bloeddruk raken overal in het lichaam bloedvaten beschadigd en is er een grotere kans op verkalking. Door de verkalking en beschadigingen is er een verminderde bloedtoevoer naar de organen. Als de nierschade zo groot is dat er sprak is van nierfalen ontstaan er ergere klachten. Dit komt, omdat de nieren hun werk bijna nier meer kunnen doen. Er ontstaan ophopingen van afvalstoffen in het bloed. Daarnaast lukt het de nieren niet meer om vocht uit de circulatie te verwijderen. Het overtollige vocht hoopt zich dan elders in het lichaam op.

Ophoping van urinezuur

Een van de afvalstoffen die zich ophoopt in het lichaam, ten gevolge van nierschade, is urinezuur. Normaal scheiden de nieren deze afvalstof uit via de urine. Het urinezuur gaat samenklonteren in kristallen en slaat neer in de gewrichten. Hierdoor ontstaan pijnlijke ontstekingen, ook wel jicht genoemd.

Te hoog kalium in het bloed

Ernstige nierfunctiestoornissen kunnen ook voor acuut levensgevaarlijke symptomen zorgen. Kalium is een zout dat de nieren uit het bloed filteren, bij nierfalen gebeurt dit onvoldoende. Een te hoog kalium in het bloed kan zorgen voor levensbedreigende hartritmestoornissen en zelfs kans op een hartstilstand. Andere symptomen van een te hoog kalium kunnen zijn tintelingen, krachtsverlies en kortademigheid.

Chronische nierinsufficiëntie

Bij chronische nierinsufficiëntie is ook de weerstand verminderd. Er gaan eiwitten die bij het afweersysteem horen, verloren via de urine.

Te weinig calcium in het bloed

Veel nierpatiënten hebben te weinig calcium in hun bloed. Dit komt omdat de beschadigde nieren, onvoldoende vitamine D kunnen omzetten in actief vitamine D. Hierdoor ontstaat er een tekort. Actief vitamine D zorgt voor de opname van calcium vanuit de voeding. Als dit niet voldoende lukt, gaat het lichaam calcium onttrekken uit de botten om de voorraad in het bloed aan te vullen. Het gevolg hiervan is dat de botten brozer worden.

Het is ook mogelijk dat er sprake is van nierfunctiestoornissen, waarbij er nog wel urineproductie is. Het vocht wordt dan nog wel onttrokken aan het lichaam, maar de afvalstoffen worden niet meer uit het bloed gefilterd. Het is dus niet zo dat er bij nierfunctiestoornissen altijd sprake is van een verminderde urineproductie. Als er sprake is van eindstadium nierfalen is er nauwelijks tot geen urineproductie meer. Dit betekent dat alle afvalstoffen en vocht in het lichaam blijven. Zonder medisch ingrijpen, zal dit leiden tot overlijden

Referenties

• Abrahams, A., Eck van der sluisj, A., Haasdijk, L., Timmerman, S., & Vonk, S. (2021, juni 17). Peritoneale dialyse. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/print/16-peritoneale-dialyse
• Abrahams, A., van Eck van der Sluijs, A., Oudman, I., & Vonk, S. (2021, juni 16). Wat is dialyse? Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/154-dialyse-behandeling-bij-nierfalen/197-wat-is-dialyse
• Bastiaansen, C., Jochems, A., Jungen, I., & Tervoort, M. (2007). Anatomie en Fysiologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Bemelman, F., Berger, S., van den Bosch, G., & Mol, L. (2018, mei 22). Niertransplantatie. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/8-niertransplantatie
• Bos, W., Douma, C., & van der Weerd, N. (2021, april 13). Welke behandeling krijgt u bij nierfalen. Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/6-behandeling-bij-chronische-nierschade-en-nierfalen/164-behandeling-bij-nierfalen/3026-welke-behandeling-krijgt-u-bij-nierfalen
• de Bruin – Heil, H., ter Horst – Kerkhof, E., Boldewijn, H., & Koopman, M. (2018). Leerboek dialyseverpleegkundige. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• De Grauw, W., De Leest, K., Schenk, P., Scherpbier-De Haan, N., Tjin-A-Ton, J., Tuut, M., & Van Balen, J. (2018, april). Chronische nierschade. Opgehaald van Nederlands huisartsen genootschap (NHG): https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/chronische-nierschade#volledige-tekst-aanvullend-onderzoek
• De Grauw, W., De Leest, K., Schenk, P., Scherpbier-De Haan, N., Tjin-A-Ton, J., Tuut, M., & Van Balen, J. (2018, april). Chronische nierschade. Opgehaald van Nederlands Huisartsen Genootschap: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/chronische-nierschade
• Gregoire, L., van Straaten – Huygen, A., & Trompert, R. (2011). Anatomie en fysiologie van de mens. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
• Klok, P., Klok-Donker, H., & Eelink-Klok, C. (2004). Klein geneeskundig woordenboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Leenders, R., Oudman, I., & Rotmans, J. (2021, juni 23). Hemodialyse. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/print/17-hemodialyse
• Nederlands internisten vereniging. (2017, mei 9). Acute nierinsufficientie. Opgehaald van Het acute boekje: https://www.hetacuteboekje.nl/hoofdstuk/nefrologie/acute_nierinsufficientie.html
• nieren.nl. (2018). Behandeling bij chronische nierschade en nierfalen. Opgehaald van nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/6-behandeling-bij-chronische-nierschade-en-nierfalen/202-behandeling-bij-chronische-nierschade
• Nieren.nl. (2018, maart 26). Echo en scan. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/86-diagnose-onderzoek-bij-chronische-nierschade/69-echo-en-scan
• Nieren.nl. (2018). Symptomen van chronische nierschade. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/24-symptomen-van-chronische-nierschade
• Nieren.nl. (2019, oktober 18). Hoe werken uw nieren. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/1-als-uw-nieren-niet-goed-meer-werken/5-hoe-werken-uw-nieren
• Nieren.nl. (2020, november 6). Nierbiopsie. Opgehaald van Nieren.nl: https://www.nieren.nl/bibliotheek/25-onderzoek-en-diagnose-bij-chronische-nierschade/86-diagnose-onderzoek-bij-chronische-nierschade/70-nierbiopsie
• Nierstichting. (sd). Dialyse. Opgehaald van Nierstichting: https://nierstichting.nl/leven-met-een-nierziekte/dialyse/
• Nierstichting. (sd). Niertransplantatie. Opgehaald van Nierstichting: https://nierstichting.nl/leven-met-een-nierziekte/niertransplantatie/
• Thuisarts. (2021, april 1). Ik heb nierschade. Opgehaald van Thuisarts.nl: https://www.thuisarts.nl/nierschade/ik-heb-nierschade