Therapeutische elastische kousen (TEK) worden vaak in de zorg steunkousen genoemd. Het aan- en uittrekken van steunkousen is een dagelijkse taak die wij als zorgverleners uitvoeren, maar wanneer mag je geen steunkous dragen? Je leest het in deze blog!
Wat is een steunkous?
Laten we beginnen bij het begin. Wat is nu precies een steunkous? Een steunkous is een elastische kous die druk uitoefent op bijvoorbeeld de benen om de bloedcirculatie te verbeteren. Deze kousen zijn ontworpen om compressie te bieden aan de aderen en spieren van de benen, waardoor de bloedstroom naar het hart wordt bevorderd. Naast steunkousen voor de benen bestaan er ook steunkousen voor handen en armen.
Wanneer wordt er een steunkous voorgeschreven?
Een steunkous wordt natuurlijk niet zomaar voorgeschreven. Hiervoor moet wel een reden of aanleiding zijn. Een steunkous kan worden voorgeschreven:
- Om oedeem (vocht) te voorkomen
- Om wonden te voorkomen
- Na een spataderoperatie
- Bij trombose of ter voorkoming van trombose
- Bij ontstekingsziekte van de huid en onderhuids vetweefsel
Hieronder lichten we de redenen toe.
Voorkomen van oedeem (vocht)
Steunkousen helpen de bloedsomloop te verbeteren door compressie op de aderen uit te oefenen. Dit voorkomt de ophoping van vocht in de weefsels, waardoor oedeem wordt verminderd.
Voorkomen van wonden
Een goede bloedcirculatie is belangrijk voor een gezonde huid. Steunkousen bevorderen de doorbloeding, verminderen zwelling en minimaliseren het risico op wonden, vooral bij mensen met een verminderde mobiliteit.
Na een spataderoperatie
Na een spataderoperatie ondersteunen steunkousen het herstel door druk op de aderen uit te oefenen, waardoor de kans op bloedingen en zwelling afneemt. Ze bevorderen ook een gezonde bloedstroom.
Bij trombose of ter voorkoming van trombose
Steunkousen verminderen de kans op diep-veneuze trombose door de bloedstroom te bevorderen en stagnatie te voorkomen. Ze worden vaak voorgeschreven als preventieve maatregel, vooral bij mensen met een verhoogd risico op trombose.
Bij ontstekingsziekte van de huid en onderhuids vetweefsel
Steunkousen helpen bij het verminderen van zwelling, ontsteking en bevorderen een betere genezing van de huid.
Nu je weet wanneer een steunkous wordt voorgeschreven, is natuurlijk de allergrootste vraag: WANNEER MAG JE GEEN STEUNKOUS DRAGEN?
Het dragen van steunkousen kan namelijk niet alleen verlichting bieden maar ook complicaties veroorzaken. Het aan- en uittrekken van steunkousen is een risicovolle handeling. Verkeerd gebruik kan leiden tot zuurstoftekort in de weefsels, verslechtering van wondgenezing en het ontstaan van wonden. Pijn, weefselversterving en de gevolgen ervan zijn mogelijk. Zorg er dus voor dat je altijd bekwaam bent, weet wat je doet en begrijp de mogelijke gevolgen als je niet correct handelt.
Wanneer mag je geen steunkous dragen?
Contra-indicaties voor het toepassen van compressietherapie en het dragen van een steunkous zijn:
- Arteriële insufficiëntie
- Een totale occlusie (afsluiting/verstopping) van het diepe veneuze systeem
- Ernstige huidafwijkingen
- Allergie voor een van de bestanddelen van het compressiemateriaal
Hieronder lichten we de contra-indicaties toe.
Arteriële insufficiëntie
Bij arteriële insufficiëntie functioneren de bloedvaten die zuurstofrijk bloed van het hart naar de weefsels en organen brengen niet meer goed. Dit noemen we ook wel een slagaderlijke vernauwing. Deze vernauwing kan leiden tot problemen, zoals verminderde bloedstroom naar de benen en voeten.
Je kunt op tijd erachter komen of jouw zorgvrager arteriële insufficiëntie heeft. Dit herken je aan:
- Pijn
- Koude voeten
- Langzame wondgenezing
- Spierwitte tenen
Als deze symptomen optreden, is het belangrijk om medische hulp in te schakelen, omdat arteriële insufficiëntie ernstige gevolgen voor de gezondheid kan hebben.
Daarnaast kun je arteriële insufficiëntie uitsluiten door een enkel-arm-index af te nemen. De enkel-arm-index (EAI) is een medische test die wordt gebruikt om de bloedcirculatie in de benen te beoordelen. Het meet de verhouding tussen de bloeddruk in de enkels en de bloeddruk in de armen. Een lagere enkel-arm-index kan wijzen op een verminderde bloedcirculatie, wat kan duiden op aandoeningen zoals perifeer arterieel vaatlijden (PAV).
Een aan de enkels gemeten systolische druk van minder dan 60 mmHg en/of enkel-armindex (EAI) van minder dan 0,52 zijn absolute contra-indicaties. Overleg bij waarden tussen 0,52 en 1 met de behandelaar.
Een totale occlusie
Dit is verstopping van de diepe aderen in de benen. In het geval van dragen van steunkousen kan het gevaarlijk zijn om druk uit te oefenen op een al afgesloten veneus systeem. Het kan leiden tot complicaties zoals verstoorde bloedcirculatie.
Ernstige huidafwijkingen
Wanneer er ernstige huidproblemen, zoals open wonden, infecties of dermatitis, aanwezig zijn op de plek waar compressietherapie zou worden toegepast, kan dit leiden tot verdere complicaties. De druk van het compressiemateriaal kan de huid beschadigen of de bestaande huidafwijkingen verergeren.
Allergie voor een van de bestanddelen van het compressiemateriaal
Mensen die allergisch zijn voor de materialen die worden gebruikt in het compressiemateriaal, bijvoorbeeld latex of bepaalde synthetische stoffen, mogen geen steunkous aan hebben die dit bevatten. Er zijn hiervoor speciale steunkousen aan te vragen. Allergische reacties kunnen variëren van huidirritatie tot ernstigere allergische symptomen en moeten worden vermeden. Het is belangrijk om het gebruikte materiaal zorgvuldig te controleren en alternatieve opties te overwegen voor personen met allergieën.
Voorbeeld
De nopjes, antislip aan de boord van de steunkous. Deze bevatten vaak latex. Vraag bij de compressiespecialist, fabrikant naar kousen zonder antislipboord of latexvrij.
Meer weten?
Vind jij deze blog nou helemaal fantastisch en maakt jouw zorghart hier een groot sprongetje van? Dan zijn misschien onze zorgcursussen compressietherapie en wondzorg wel iets voor jou!
Bekijk hier ons cursusaanbod: https://www.zuster055.nl/fysieke-cursussen/categorie/wondzorg/